Vučić nezadovoljan: Šta je izazvalo reakciju nakon Dodikovog susreta s Plenkovićem u Banjoj Luci?

Nezadovoljstvo u Beogradu dodatno je poraslo nakon što niko iz Republike Srpske ovoga puta nije otputovao na konsultacije u Srbiju prije posjete hrvatskog premijera Andreja Plenkovića Banjoj Luci.

Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić, upitan od strane provladinih medija da prokomentariše odnose rukovodstva Republike Srpske i Hrvatske, odnosno nedavni boravak Plenkovića u Banjoj Luci, kratko je odgovorio: „želim im sve najbolje, blago njima“. Taj ironičan komentar, kako ocjenjuju analitičari, više govori o atmosferi nepovjerenja između zvaničnog Beograda i Banje Luke nego o samom odnosu Zagreba i RS-a.

Ovakve poruke ukazuju na to da u Srbiji postoji sve veća nervoza zbog činjenice da pojedini potezi rukovodstva Republike Srpske nisu prethodno usklađeni sa Beogradom. Posebno je zasmetalo što delegacija RS-a nije otišla na konsultacije u Beograd prije susreta s Plenkovićem, što se u političkim krugovima u Srbiji tumači kao odstupanje od ustaljenog modela koordinacije.

Dodatni izvor nezadovoljstva predstavljaju i kontakti predstavnika RS-a sa administracijom Donalda Trumpa, koji su se odvijali mimo zvaničnih kanala Srbije. Ti susreti, prema izvještajima, imali su konkretne efekte – od povlačenja određenih zakonskih rješenja u Banjoj Luci do izmjena u režimu sankcija prema pojedinim akterima u Republici Srpskoj. Umjesto analize političkih razloga, u Srbiji je potom uslijedila snažna medijska reakcija.

U ime zvaničnog Beograda oglasio se Aleksandar Vulin, koji je kritikovao poteze rukovodstva RS-a, dok su provladini mediji i politički komentatori danima ponavljali optužbe o navodnoj “izdaji”. Prema toj interpretaciji, svaki potez koji nije prethodno odobren u Beogradu tumači se kao odstupanje od zajedničkih interesa.

Novo nezadovoljstvo kulminiralo je nakon Vučićeve reakcije na događaje u Banjoj Luci. Na pitanje o Plenkovićevoj posjeti, predsjednik Srbije odgovorio je vidno ironično, što je dodatno potvrdilo da je nezadovoljan time što nije bilo prethodnih konsultacija.

Mediji iz Republike Srpske navode da je posjeta hrvatskog premijera organizovana na poziv potpredsjednika RS-a Davora Pranjića, te da se Plenković tokom boravka sastao s političkim vrhom RS-a i gradonačelnikom Banje Luke, Draškom Stanivukovićem.

Dok bi se očekivale neutralne diplomatske poruke o regionalnoj saradnji, Vučićeva izjava – „želim im sve najbolje, blago njima“ – protumačena je kao izraz frustracije zbog smanjenog uticaja Srbije na procese unutar Republike Srpske.

Analitičari ocjenjuju da problem nije u samoj saradnji s Hrvatskom. Srbija održava redovne kontakte sa Zagrebom, a Vučić je u više navrata imao susrete sa hrvatskim zvaničnicima, uključujući i one koji su izazivali pažnju regionalne javnosti. Međutim, razlika nastaje u trenutku kada predstavnici Srba izvan Srbije vode vlastitu politiku i donose odluke nezavisno od Beograda.

Upravo ta promjena – sve vidljivija politička autonomija unutar Republike Srpske – čini se da najviše izaziva nezadovoljstvo u Beogradu. Ne zbog samog sadržaja razgovora, već zbog činjenice da se oni odvijaju bez presudne uloge Srbije, što se tumači kao gubitak političkog uticaja i kontrole.