GDJE SU PARE: Na posebnom računu RS od 1,5 milijardi KM ostalo samo 1,5 miliona KM

Nekada ključni finansijski oslonac Republike Srpske – escrow račun – gotovo je u potpunosti ispražnjen. Prema revizorskom izvještaju Glavne službe za reviziju, Vlada RS godinama koristi ova sredstva za pozajmice i pokrivanje budžetskih rupa, uz stalno odgađanje obaveze vraćanja novca.

Na početku vladavine SNSD-a 2007. godine, na računu se nalazilo oko 1,5 milijardi KM, sredstva prikupljena privatizacijom Telekoma i Rafinerije nafte Brod, kao i sukcesijom imovine bivše Jugoslavije. Danas, stanje računa je svedeno na oko 1,5 miliona KM, a i ta suma spašena je zahvaljujući uplati Opštine Šamac od 1,159 miliona KM.

Prema podacima iz 2024. godine, uplaćeno je ukupno 32,9 miliona KM, uglavnom po osnovu potraživanja od Opštine Šamac, JU „Vode Srpske“, Ministarstva zdravlja i A.D. OC „Jahorina“. Istovremeno, iznos odliva bio je 31,78 miliona KM – od čega je 17,4 miliona prebačeno direktno u budžetsku potrošnju, a značajni iznosi otišli su i kao nove pozajmice.

Ekonomisti upozoravaju da su mnoga sredstva nepovratno izgubljena. Primjer je pozajmica od 17 miliona KM za bolnicu u Bijeljini iz 2009. godine, koja je trebala biti vraćena do 2015, ali je rok pomjeren do kraja 2025. godine. Slično je i s 14,5 miliona KM pozajmljenih Robnim rezervama RS, koje nikada nisu vraćene.

„Ovo pokazuje krajnje netransparentno i višedecenijsko trošenje namjenskih sredstava. Da nije bilo uplate Opštine Šamac, račun bi bio praktično prazan“, kaže načelnik opštine Šamac Đorđe Milićević.

Ekonomista Mirjana Orašanin naglašava da je novac sa escrow računa trebao biti ulaganje u razvoj, a ne u potrošnju:

“Umjesto da se sredstva usmjere u projekte koji stvaraju novu vrijednost, ona su utrošena na neproduktivne rashode i pozajmice koje se ne vraćaju.”

Slično mišljenje dijeli i ekonomista Igor Gavran, koji dodaje da se rezultati takve politike ne vide ni u stopama rasta, ni u investicijama, ni u izvozu:

“Vlada se može pohvaliti tek izgradnjom vlastite zgrade, i to pod vrlo problematičnim okolnostima.”

Jelena Trivić, ekonomistica i političarka, podsjeća da je SNSD imao izuzetnu startnu osnovu:

“Tadašnja sredstva nisu iskorištena kako treba, a propuštena je šansa da se stvore dugoročni ekonomski temelji.”

Dok se javnost pita hoće li iko odgovarati, činjenica ostaje – od nekadašnjih milijardu i po maraka, na escrow računu je ostalo tek simboličnih milion i po, a šteta će se tek zbrajati.